Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Valsartan 123ratio, 80 mg, kapsułki, twarde Valsartan 123ratio, 160 mg, kapsułki, twarde Valsartanum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. - Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby są takie same. - Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Patrz punkt 4. Spis treści ulotki: 1. Co to jest lek Valsartan 123ratio i w jakim celu się go stosuje 2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Valsartan 123ratio 3. Jak stosować lek Valsartan 123ratio 4. Możliwe działania niepożądane 5. Jak przechowywać lek Valsartan 123ratio 6. Zawartość opakowania i inne informacje 1. CO TO JEST LEK VALSARTAN 123ratio I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE Valsartan 123ratio należy do grupy leków znanych jako antagoniści receptora angiotensyny II, które pomagają w kontrolowaniu wysokiego ciśnienia krwi. Angiotensyna II to substancja w organizmie człowieka, która powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, co powoduje zwiększenie ciśnienia krwi. Walsartan powoduje blokowanie działania angiotensyny II. W rezultacie naczynia krwionośne rozluźniają się, a ciśnienie krwi się zmniejsza. Valsartan 123ratio, 80 mg, kapsułki, twarde, może być stosowany w trzech różnych wskazaniach: - Leczenie nadciśnienia tętniczego krwi u dorosłych pacjentów oraz dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Nadciśnienie tętnicze krwi zwiększa obciążenie serca i tętnic. Nieleczone może spowodować uszkodzenie naczyń krwionośnych w mózgu, sercu i nerkach oraz może wywołać udar mózgu, niewydolność serca lub niewydolność nerek. Nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca. Zmniejszenie ciśnienia tętniczego do prawidłowego poziomu, obniża ryzyko rozwoju powyższych zdarzeń. - Leczenie dorosłych pacjentów po niedawno przebytym ataku serca (zawał mięśnia sercowego). „Niedawno” oznacza w tym przypadku pomiędzy 12 godzin temu a 10 dni temu. - Leczenie objawowej niewydolności serca u dorosłych pacjentów. Valsartan 123ratio jest stosowany, jeżeli grupa leków zwanych inhibitorami enzymu konwertazy angiotensynowej (ACE) (leki stosowane w leczeniu niewydolności serca) nie może być stosowana, natomiast może być użyty w połączeniu z inhibitorami ACE w sytuacji, gdy beta-blokery (inne leki stosowane w leczeniu niewydolności serca) nie mogą być stosowane. Objawy niewydolności serca obejmują: duszność oraz obrzęk stóp i nóg z powodu nagromadzenia się płynów. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy mięsień sercowy nie może tłoczyć krwi z odpowiednią siłą, aby zaopatrzyć cały organizm w niezbędną krew. Valsartan 123ratio, 160 mg, kapsułki, twarde, może być stosowany w trzech różnych wskazaniach: - Leczenie nadciśnienia tętniczego krwi u dorosłych pacjentów oraz dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Nadciśnienie tętnicze krwi zwiększa obciążenie serca i tętnic. Nieleczone może spowodować uszkodzenie naczyń krwionośnych w mózgu, sercu i nerkach oraz może wywołać udar mózgu, niewydolność serca lub niewydolność nerek. Nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca. Zmniejszenie ciśnienia tętniczego do prawidłowego poziomu, obniża ryzyko rozwoju powyższych zdarzeń. - Leczenie dorosłych pacjentów po niedawno przebytym ataku serca (zawał mięśnia sercowego). „Niedawno” oznacza w tym przypadku pomiędzy 12 godzin temu a 10 dni temu. - Leczenie objawowej niewydolności serca u dorosłych pacjentów. Valsartan 123ratio jest stosowany, jeżeli grupa leków zwanych inhibitorami enzymu konwertazy angiotensynowej (ACE) (leki stosowane w leczeniu niewydolności serca) nie może być stosowana, natomiast może być użyty w połączeniu z inhibitorami ACE w sytuacji, gdy beta-blokery (inne leki stosowane w leczeniu niewydolności serca) nie mogą być stosowane. Objawy niewydolności serca obejmują: duszność oraz obrzęk stóp i nóg z powodu nagromadzenia się płynów. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy mięsień sercowy nie może tłoczyć krwi z odpowiednią siłą, aby zaopatrzyć cały organizm w niezbędną krew. 2. INFORMACJE WAŻNE PRZED ZASTOSOWANIEM LEKU VALSARTAN 123ratio Kiedy NIE stosować leku Valsartan 123ratio - Jeśli pacjent ma uczulenie na walsartan lub na którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6). - Jeśli pacjent ma ciężką chorobę wątroby. - Jeśli pacjentka jest w bardziej zaawansowanej ciąży niż 3. miesiąc (zaleca się również unikanie stosowania leku Valsartan 123ratio we wczesnej ciąży – patrz punkt „Ciąża”). - Jeśli pacjent ma cukrzycę lub zaburzenia czynności nerek i stosuje aliskiren (grupa leków zwanych inhibitorami reniny, które pomagają obniżyć wysokie ciśnienie krwi u dorosłych pacjentów). Jeżeli którykolwiek z powyższych przypadków dotyczy pacjenta, nie należy przyjmować leku Valsartan 123ratio. Ostrzeżenia i środki ostrożności Przed rozpoczęciem stosowania leku Valsartan 123ratio należy omówić to z lekarzem. - Jeśli u pacjenta stwierdzono choroby wątroby. - Jeśli u pacjenta stwierdzono ciężką chorobę nerek lub, jeżeli pacjent jest poddawany dializie. - Jeśli u pacjenta występuje zwężenie tętnicy nerkowej. - Jeśli pacjentowi przeszczepiono w ostatnim czasie nerkę (otrzymał nową nerkę). - Jeśli pacjent przebył zawał serca lub ma niewydolność serca, lekarz może zalecić kontrolę czynności nerek. - Jeśli u pacjenta występuje ciężka choroba serca inna niż zawał serca lub niewydolność serca. - Jeśli pacjent przyjmuje leki zwiększające stężenie potasu we krwi. Należą do nich preparaty potasu lub zamienniki soli kuchennej zawierające potas, leki oszczędzające potas oraz heparyna. Konieczne może okazać się regularne kontrolowanie stężenia potasu we krwi. - Jeśli pacjent jest w wieku poniżej 18 lat i przyjmuje walsartan razem z innymi lekami, które hamują układ renina-angiotensyna-aldosteron (leki obniżające ciśnienie krwi), lekarz może w regularnych odstępach czasu sprawdzać czynność nerek i ilość potasu we krwi pacjenta. - Jeśli u pacjenta stwierdzono aldosteronizm. To schorzenie, w wyniku którego nadnercza wytwarzają zbyt dużą ilość hormonu zwanego aldosteronem. U takich pacjentów stosowanie leku Valsartan 123ratio nie jest zalecane. - Jeśli pacjent stracił dużą ilość płynu (odwodnienie) spowodowane biegunką, wymiotami lub dużymi dawkami leków moczopędnych. - Jeśli u pacjenta wystąpił kiedykolwiek obrzęk języka i twarzy spowodowany reakcją alergiczną zwaną obrzękiem naczynioruchowym po zastosowaniu innego leku (w tym inhibitorów ACE), należy powiadomić o tym lekarza. Jeśli wystąpią takie objawy podczas stosowania leku Valsartan 123ratio należy natychmiast przerwać przyjmowanie leku Valsartan 123ratio i nigdy nie stosować go ponownie. (Patrz także punkt 4 "Możliwe działania niepożądane"). - Należy poinformować lekarza, jeżeli pacjentka uważa, że jest (lub może być) w ciąży. Lek Valsartan 123ratio nie jest zalecany do stosowania we wczesnej ciąży i nie może być stosowany u kobiet będących powyżej 3. miesiąca ciąży, gdyż może spowodować poważną szkodę dziecku, jeżeli jest stosowany w tym okresie (patrz punkt ”Ciąża, karmienie piersią i wpływ na płodność”). Przed rozpoczęciem przyjmowania leku Valsartan 123ratio należy omówić to z lekarzem. Lek Valsratan 123ratio a inne leki Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Niektóre leki zażywane jednocześnie z lekiem Valsartan 123ratio mogą mieć wpływ na efekt jego działania. Konieczne może okazać się zmodyfikowanie dawkowania, przestrzeganie określonych środków ostrożności lub, w niektórych przypadkach, odstawienie jednego z leków. Dotyczy to zarówno leków dostępnych na receptę, jak i bez recepty, a szczególnie: - aliskirenu (leku obniżającego ciśnienie krwi), szczególnie u pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniami czynności nerek - innych leków, które obniżają ciśnienie krwi, ze szczególnym uwzględnieniem leków moczopędnych (diuretyków) - leków, które zwiększają stężenie potasu we krwi, należą do nich preparaty potasu lub zamienniki soli kuchennej zawierające potas, leki oszczędzające potas oraz heparyna - jednego z rodzaju leków przeciwbólowych zwanych niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) - litu, leku stosowanego w leczeniu niektórych rodzajów chorób psychicznych. Ponadto: - U pacjentów po przebytym zawale serca, nie zaleca się jednoczesnego stosowania leku Valsartan 123ratio z inhibitorami ACE (lekami stosowanymi w leczeniu zawału serca). - U pacjentów leczonych z powodu niewydolności serca, jednoczesne połączenie leku Valsartan 123ratio z inhibitorami ACE oraz beta-blokerami (lekami stosowanymi w leczeniu niewydolności serca) nie jest zalecane. Lek Valsartan 123ratio z jedzeniem i piciem Lek Valsartan 123ratio może być przyjmowany zarówno z posiłkami, jak i niezależnie od nich. Ciąża, karmienie piersią i wpływ na płodność Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku należy poradzić się lekarza lub farmaceuty. - Należy poinformować lekarza, jeżeli pacjentka uważa, że jest (lub może być) w ciąży. Lekarz prowadzący zazwyczaj zaleci przerwanie stosowania leku Valsartan 123ratio, zanim pacjentka zajdzie w ciążę lub niezwłocznie po zajściu w ciążę. Lekarz zaleci stosowanie innego leku zamiast leku Valsartan 123ratio. Lek Valsartan 123ratio nie jest zalecany do stosowania we wczesnej ciąży i nie może być stosowany u kobiet będących powyżej 3. miesiąca ciąży, gdyż może wyrządzić poważną szkodę dziecku, jeśli jest przyjmowany po upływie trzeciego miesiąca ciąży. - Należy poinformować lekarza, jeżeli pacjentka karmi piersią lub zamierza rozpocząć karmienie piersią. Lek Valsartan 123ratio nie jest zalecany dla matek karmiących piersią, jeżeli pacjentka chce karmić piersią, zwłaszcza, jeżeli dziecko jest noworodkiem lub urodziło się przedwcześnie, lekarz prowadzący może w takim przypadku zalecić inne leki przeciwnadciśnieniowe. Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn Przed przystąpieniem do prowadzenia pojazdu, używania narzędzi lub obsługiwania maszyn, lub wykonywania innych czynności wymagających koncentracji, należy dobrze zapoznać się z reakcją własnego organizmu na działanie leku Valsartan 123ratio. Jak wiele innych leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia, Valsartan 123ratio może w rzadkich przypadkach powodować zawroty głowy i problemy z koncentracją. 3. JAK STOSOWAĆ LEK VALSARTAN 123ratio Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. Osoby, u których stwierdzono wysokie ciśnienie krwi, często nie obserwują u siebie objawów tej choroby. Wiele z nich czuje się zupełnie normalnie. Dlatego tak ważne jest, aby przestrzegać ustalonego planu wizyt u lekarza nawet, jeśli pacjent czuje się dobrze. W przypadku dawek niemożliwych lub trudnych do przygotowania w oparciu o tę postać leku, dostępne są inne dawki i inne postaci leku. - Pacjenci dorośli z nadciśnieniem tętniczym: Zalecana dawka wynosi 80 mg na dobę. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać wyższą dawkę (np. 160 mg lub 320 mg) lub zalecić przyjmowanie dodatkowego leku (np. leku moczopędnego). - Stosowanie u dzieci i młodzież (w wieku od 6 do 18 lat) z nadciśnieniem tętniczym: U pacjentów o masie ciała mniejszej niż 35 kg, zwykle stosowana dawka to 40 mg walsartanu raz na dobę. U pacjentów o masie ciała 35 kg lub większej, zwykle stosowana dawka początkowa wynosi 80 mg walsartanu raz na dobę. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać większe dawki (dawkę można zwiększyć do 160 mg, maksymalnie do 320 mg). - Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego u dorosłych pacjentów: W przypadku przebytego zawału serca leczenie rozpoczyna się zwykle już 12 godzin po zawale, zazwyczaj od małej dawki 20 mg dwa razy na dobę. Dawkę 20 mg uzyskuje się dzieląc tabletkę zawierającą 40 mg walsartanu na dwie równe części. Lekarz będzie stopniowo zwiększał dawkę leku w ciągu kilku tygodni do dawki maksymalnej wynoszącej 160 mg dwa razy na dobę. Docelowa dawka leku uzależniona jest od indywidualnej tolerancji pacjenta. Valsartan 123ratio może być stosowany w połączeniu z innymi lekami stosowanymi w leczeniu zawału serca. Decyzję o wyborze leku odpowiedniego dla danego pacjenta podejmuje lekarz. - Niewydolność serca u dorosłych pacjentów: Leczenie rozpoczyna się zwykle od dawki 40 mg dwa razy na dobę. Lekarz będzie stopniowo zwiększał dawkę leku w ciągu kilku tygodni do dawki maksymalnej wynoszącej 160 mg dwa razy na dobę. Docelowa dawka uzależniona jest od indywidualnej tolerancji pacjenta. Valsartan 123ratio może być stosowany w połączeniu z innymi lekami stosowanymi w leczeniu niewydolności serca. Decyzję o wyborze leku odpowiedniego dla danego pacjenta podejmuje lekarz. Valsartan 123ratio można przyjmować z posiłkami lub niezależnie od nich. Kapsułkę należy połknąć popijając szklanką wody. Lek Valsartan 123ratio należy przyjmować o tych samych porach każdego dnia. Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Valsartan 123ratio W przypadku wystąpienia silnych zawrotów głowy i (lub) zasłabnięcia, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem i położyć się. W przypadku nieumyślnego zażycia zbyt dużej liczby kapsułek należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, farmaceutą lub szpitalem. Pominięcie zastosowania leku Valsartan 123ratio W razie opuszczenia jednej dawki, należy ją przyjąć jak tylko pacjent sobie o niej przypomni. Jednak, jeżeli zbliża się czas przyjęcia dawki następnej, należy pominąć dawkę, o której się zapomniało. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Przerwanie stosowania leku Valsartan 123ratio Przerwanie terapii lekiem Valsartan 123ratio może spowodować pogorszenie stanu pacjenta. Nie należy odstawiać leku bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. 4. MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Te działania niepożądane mogą wystąpić z określoną częstością, zgodnie z poniższym schematem: Bardzo często: mogą dotyczyć więcej niż 1 na 10 pacjentów Często: mogą dotyczyć do 1 na 10 pacjentów Niezbyt często: mogą dotyczyć do 1 na 100 pacjentów Rzadko: mogą dotyczyć do 1 na 1 000 pacjentów Bardzo rzadko: mogą dotyczyć do 1 na 10 000 pacjentów Częstość nieznana: częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych. Wybrane objawy wymagające natychmiastowej pomocy medycznej: U pacjenta mogą wystąpić objawy obrzęku naczynioruchowego (specyficznej reakcji alergicznej) takie, jak: - obrzęk twarzy, warg, języka lub krtani - trudności w oddychaniu lub przełykaniu - pokrzywka, świąd. W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Działania niepożądane obejmują: Często: - zawroty głowy - obniżenie ciśnienia krwi z objawami takimi jak zawroty głowy i omdlenia w czasie wstawania, lub bez takich objawów - zmniejszona czynność nerek (objawy niewydolności nerek). Niezbyt często: - obrzęk naczynioruchowy (patrz punkt „Wybrane objawy wymagające natychmiastowej pomocy medycznej”) - nagła utrata przytomności (omdlenia) - uczucie wirowania (zawroty głowy pochodzenia błędnikowego) - ostre zmniejszenie czynności nerek (objawy ostrego zaburzenia czynności nerek) - kurcze mięśniowe, nieprawidłowy rytm serca (objawy hyperkaliemii) - duszność, trudności w oddychaniu w pozycji leżącej, obrzęk stóp lub nóg (objawy zaburzenia pracy serca) - ból głowy - kaszel - ból brzucha - nudności - biegunka - zmęczenie - osłabienie. Częstość nieznana: - reakcja alergiczna z wysypką, świądem i pokrzywką; mogą wystąpić następujące objawy: gorączka, obrzęk stawów i ból stawów, ból mięśni, powiększenie węzłów chłonnych i (lub) objawy grypopodobne (objawy choroby surowiczej) - purpurowe plamki, gorączka, świąd (objawy zakażenia naczyń krwionośnych) - nietypowe krwawienia lub siniaki (objawy trombocytopenii) - ból mięśni (mialgia) - gorączka, suchość w gardle lub owrzodzenia w jamie ustnej (objawy niskiej liczby białych krwinek – neutropenii) - zmniejszone stężenie hemoglobiny oraz zmniejszenie liczby krwinek czerwonych we krwi (co może prowadzić do anemii w ciężkich przypadkach) - zwiększenie stężenia potasu we krwi (co może wyzwalać kurcze mięśniowe i zaburzenia rytmu serca w ciężkich przypadkach) - zwiększenie wartości wskaźników funkcji wątroby (które mogą świadczyć o uszkodzeniu wątroby), włącznie ze zwiększeniem stężenia bilirubiny we krwi (co może wywołać zażółcenie skóry i białek oczu w ciężkich przypadkach) - zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi oraz zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy (co może świadczyć o zaburzeniu czynności nerek) - niskie stężenie potasu we krwi (co może prowadzić do zmęczenia, splątania, kurczu mięśni I (lub) napadów drgawkowych w ciężkich przypadkach). Częstość występowania niektórych działań niepożądanych może się różnić w zależności od stanu pacjenta. Na przykład, objawy niepożądane takie, jak zawroty głowy oraz zaburzona czynność nerek, były odnotowywane z mniejszą częstością u dorosłych pacjentów leczonych na nadciśnienie tętnicze w porównaniu z dorosłymi pacjentami leczonymi z powodu niewydolności serca lub po niedawno przebytym zawale serca. Działania niepożądane obserwowane u dzieci i młodzieży są podobne do tych obserwowanych u pacjentów dorosłych. Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Zgłaszanie działań niepożądanych Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych{aktualny adres, nr telefonu i faksu ww. Departamentu} e-mail: adr@urpl.gov.pl. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leku. 5. JAK PRZECHOWYWAĆ LEK VALSARTAN 123ratio Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku tekturowym oraz blistrze po EXP:.Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca. Nie przechowywać w temperaturze powyżej 25°C. Przechowywać w oryginalnym opakowaniu w celu ochrony przed wilgocią. Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko. 6. ZAWARTOŚĆ OPAKOWANIA I INNE INFORMACJE Co zawiera lek Valsartan 123ratio - Substancją czynną leku jest walsartan. Każda kapsułka twarda zawiera 80 mg walsartanu. Każda kapsułka twarda zawiera 160 mg walsartanu. - Pozostałe składniki to: krzemionka koloidalna bezwodna, karboksymetyloskrobia sodowa (Typ A), krospowidon (Typ A), celuloza mikrokrystaliczna, skrobia kukurydziana i magnezu stearynian. Otoczka kapsułki składa się z tytanu dwutlenku (E 171), żelatyny, żelaza tlenku czarnego (E 172), żelaza tlenku czerwonego (E 172), 160 mg: żelaza tlenku żółtego (E 172). Atrament do nadruku na kapsułkach składa się z szelaku, glikolu propylenowego oraz żelaza tlenku czarnego (E 172). Jak wygląda lek Valsartan 123ratio i co zawiera opakowanie - Kapsułka, twarda - 80 mg: Kapsułki żelatynowe twarde złożone z szarego, nieprzezroczystego korpusu i cielistego, nieprzezroczystego wieczka, wypełnione proszkiem w kolorze białawym do żółtawego z niewielkimi cząsteczkami, z nadrukiem V80 na korpusie i wieczku - 160 mg: Kapsułki żelatynowe twarde złożone z szarego, nieprzezroczystego korpusu i cielistego, nieprzezroczystego wieczka, wypełnione proszkiem w kolorze białawym do żółtawego z niewielkimi cząsteczkami, z nadrukiem V160 na korpusie i wieczku Przezroczyste blistry PVC/PE/PVdC 200/30/90-Aluminium, w tekturowym pudełku. Wielkości opakowań: 14, 28, 30, 56, 84, 90, 98 i 100 kapsułek. Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. Podmiot odpowiedzialny i wytwórca Podmiot odpowiedzialny 123ratio Sp. z o.o. ul. Emilii Plater 53 00-113 Warszawa, Polska tel.: (22) 345 93 00 Wytwórca/importer Teva UK Ltd, Brampton Road, Hampden Park, Eastbourne, East Sussex, BN22 9AG, Wielka Brytania Teva Santé SA, Rue Bellocier, 89107 Sens, Francja Teva Pharmaceutical Works Private Limited Company, Pallagi út 13, 4042 Debrecen, Węgry Teva Czech Industries s.r.o., Ostravská 29, c.p. 305, 747 70 Opava-Komárov, Republika Czeska Teva Operations Poland Sp. z o.o., ul. Mogilska 80, 31-546 Kraków Ten produkt leczniczy jest dopuszczony do obrotu w krajach członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego pod następującymi nazwami: Nazwa Państwa Członkowskiego Nazwa produktu leczniczego Niemcy Valsartan Teva ® 80 mg Hartkapseln Dania Valsartan TEVA Finlandia Valsartan Teva 80 mg kapseli Francja Valsartan Teva 80 mg gélule Polska Valsartan 123ratio Włochy Valsartan Teva Italia 80 mg capsule Rumunia Valsartan Teva 80 mg, capsule Wielka Brytania Valsartan 80 mg Capsules Nazwa Państwa Członkowskiego Nazwa produktu leczniczego Bułgaria SARTOVAL 160 mg Capsules Niemcy Valsartan Teva ® 160 mg Hartkapseln Dania Valsartan TEVA Finlandia Valsartan Teva 160 mg kapseli Francja Valsartan Teva 160 mg gélule Polska Valsartan 123ratio Włochy Valsartan Teva Italia 160 mg capsule Rumunia Valsartan Teva 160 mg, capsule Wielka Brytania Valsartan 160 mg Capsules Data ostatniej aktualizacji ulotki: 02.09.2013 r.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Valsartan 123ratio, 80 mg, kapsułki, twarde Valsartan 123ratio, 160 mg, kapsułki, twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda kapsułka żelatynowa twarda zawiera 80 mg walsartanu. Każda kapsułka żelatynowa twarda zawiera 160 mg walsartanu. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1. 3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Kapsułki, twarde 80 mg: Kapsułki żelatynowe twarde złożone z szarego, nieprzezroczystego korpusu i cielistego, nieprzezroczystego wieczka, wypełnione proszkiem w kolorze białawym do żółtawego z niewielkimi cząsteczkami, z nadrukiem V80 na korpusie i wieczku. 160 mg: Kapsułki żelatynowe twarde złożone z szarego, nieprzezroczystego korpusu i cielistego, nieprzezroczystego wieczka, wypełnione proszkiem w kolorze białawym do żółtawego z niewielkimi cząsteczkami, z nadrukiem V160 na korpusie i wieczku. 4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE 4.1 Wskazania do stosowania Nadciśnienie tętnicze Leczenie samoistnego nadciśnienia tętniczego u dorosłych i nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego Leczenie dorosłych pacjentów w stanie stabilnym klinicznie z objawową niewydolnością serca lub bezobjawową niewydolnością skurczową lewej komory po świeżo przebytym (12 godzin do 10 dni) zawale serca (patrz punkty 4.4 i 5.1). Niewydolność serca Leczenie objawowej niewydolności serca u dorosłych pacjentów, jeśli nie można zastosować inhibitorów konwertazy angiotensynowej (ACE), lub jako leczenie dodane do inhibitorów ACE, jeśli nie można zastosować leków blokujących receptory β-adrenergiczne (patrz punkty 4.4 i 5.1). 4.2 Dawkowanie i sposób podawania W przypadku dawek niemożliwych lub trudnych do przygotowania w oparciu o tę postać leku, dostępne są inne dawki i inne postaci leku. Dawkowanie: Nadciśnienie tętnicze Zalecana dawka początkowa walsartanu wynosi 80 mg raz na dobę. Działanie przeciwnadciśnieniowe pojawia się zazwyczaj w ciągu 2 tygodni, a maksymalne działanie leku jest osiągane po upływie 4 tygodni. U niektórych pacjentów, u których ciśnienie tętnicze krwi nie jest odpowiednio kontrolowane, dawkę można zwiększyć do 160 mg oraz do maksymalnej 320 mg. Walsartan może być stosowany jednocześnie z innym lekami przeciwnadciśnieniowymi. Dodatkowe zastosowanie leku moczopędnego takiego, jak hydrochlorotiazyd, powoduje dalsze obniżenie ciśnienia krwi u tych pacjentów. Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego U pacjentów, których stan kliniczny jest stabilny, leczenie może być rozpoczęte już po 12 godzinach od rozpoznania zawału mięśnia sercowego. Po dawce początkowej 20 mg dwa razy na dobę, dawkę walsartanu przez następnych kilka tygodni należy stopniowo zwiększać do 40 mg, 80 mg i 160 mg, podawanych dwa razy na dobę. Dawka początkowa jest otrzymywana przez podzielenie tabletki zawierającej 40 mg walsartanu. Docelowa dawka maksymalna to 160 mg dwa razy na dobę. Zwykle zaleca się, aby pacjenci w przeciągu 2 tygodni po rozpoczęciu leczenia osiągnęli dawkę 80 mg dwa razy na dobę, a maksymalna dawka docelowa 160 mg podawana dwa razy na dobę, powinna zostać osiągnięta w ciągu 3 miesięcy, w zależności od tolerancji leku przez pacjenta. Jeśli wystąpi objawowe niedociśnienie tętnicze lub zaburzenie czynności nerek należy rozważyć zmniejszenie dawki. Walsartan może być stosowany u pacjentów przyjmujących inne leki stosowane w leczeniu zawału mięśnia sercowego takie, jak leki trombolityczne, kwas acetylosalicylowy, leki blokujące receptory β- adrenergiczne, statyny i leki moczopędne. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania z inhibitorami ACE (patrz punkt 4.4 i 5.1). Ocena stanu pacjenta po przebytym zawale mięśnia sercowego powinna zawsze zawierać ocenę czynności nerek. Niewydolność serca Zalecana dawka początkowa walsartanu to 40 mg dwa razy na dobę. Zwiększanie dawki do 80 mg, dwa razy na dobę a następnie 160 mg dwa razy na dobę powinno być przeprowadzone w odstępach co najmniej 2 tygodniowych do największej dawki, tolerowanej przez pacjenta. Należy rozważyć zmniejszenie dawki podawanego równocześnie leku moczopędnego. Maksymalna dawka dobowa podawana w badaniach klinicznych to 320 mg w dawkach podzielonych. Walsartan może być podawany równocześnie z innymi lekami stosowanymi w leczeniu niewydolności serca. Jednakże nie jest zalecana potrójna kombinacja: inhibitora ACE, leku blokującego receptory β-adrenergiczne oraz walsartanu (patrz punkt 4.4 i 5.1). Ocena stanu pacjenta z niewydolnością serca powinna zawsze zawierać ocenę czynności nerek. Dodatkowe informacje dotyczące specjalnych grup pacjentów: Pacjenci w podeszłym wieku U pacjentów w podeszłym wieku nie ma konieczności zmiany dawkowania. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek Nie ma konieczności zmiany dawkowania u dorosłych pacjentów z klirensem kreatyniny >10 ml/min (patrz punkty 4.4 i 5.2). Jednoczesne stosowanie walsartanu i aliskirenu jest przeciwwskazane u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (GFR < 60 mL/min/1,73 m2) (patrz punkt 4.3). Cukrzyca Jednoczesne stosowanie walsartanu i aliskirenu jest przeciwwskazane u pacjentów z cukrzycą (patrz punkt 4.3). Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby Walsartan jest przeciwwskazany u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, żółciową marskością wątroby oraz u pacjentów z cholestazą (patrz punkty 4.3, 4.4 i 5.2). U pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby przebiegającymi bez cholestazy, nie należy stosować dawek większych niż 80 mg walsartanu na dobę. Dzieci i młodzież Nadciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży Dzieci i młodzież w wieku od 6 do 18 lat Dawka początkowa wynosi 40 mg raz na dobę w przypadku dzieci o masie ciała mniejszej niż 35 kg oraz 80 mg raz na dobę w przypadku dzieci o masie ciała 35 kg lub większej. Dawkę produktu leczniczego należy dostosować w zależności od uzyskanego działania przeciwnadciśnieniowego. Maksymalne dawki oceniane w badaniach klinicznych podano w poniższej tabeli. Dawki większe od wymienionych nie były oceniane w badaniach klinicznych i z tego względu nie są zalecane. Masa ciała Maksymalna dawka oceniana w badaniach klinicznych ≥18 kg do <35 kg 80 mg ≥35 kg do <80 kg 160 mg ≥80 kg do ≤160 kg 320 mg Dzieci w wieku poniżej 6 lat Dostępne dane przedstawiono w punktach 4.8, 5.1 oraz 5.2. Jednak nie ustalono skuteczności i bezpieczeństwa stosowania walsartanu u dzieci w wieku od 1. do 6. roku życia. Stosowanie u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat z zaburzeniami czynności nerek Nie badano stosowania walsartanu u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny <30 ml/min oraz tych, u których stosowana jest dializoterapia, dlatego w tej grupie pacjentów nie zaleca się stosowania walsartanu. Nie ma konieczności dostosowania dawki u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny większym niż 30 ml/min. Należy ściśle kontrolować czynność nerek oraz stężenie potasu w surowicy (patrz punkty 4.4 i 5.2). Stosowanie u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat z zaburzeniami czynności wątroby Podobnie jak u dorosłych pacjentów, walsartan jest przeciwwskazany do stosowania u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, żółciową marskością wątroby oraz u pacjentów z cholestazą (patrz punkty 4.3, 4.4 i 5.2). Doświadczenie kliniczne dotyczące podawania walsartanu dzieciom i młodzieży łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby jest ograniczone. U tych pacjentów dawka walsartanu nie może być większa niż 80 mg. Niewydolność serca i stan po świeżym zawale mięśnia sercowego u dzieci i młodzieży Walsartan nie jest zalecany w leczeniu niewydolności serca lub świeżego zawału mięśnia sercowego u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności. Sposób podawania Walsartan może być przyjmowany niezależnie od posiłków i powinien być popijany wodą. 4.3 Przeciwwskazania - Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1. - Ciężkie zaburzenia czynności wątroby, marskość wątroby, cholestaza. - Drugi i trzeci trymestr ciąży (patrz punkty 4.4 i 4.6). - Jednoczesne stosowanie antagonistów receptora angiotensyny (ARBs, ang. Angiotensin Receptor Blockers) – w tym walsartanu – lub inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEIs, ang. Angiotensin-converting enzyme inhibitors) z aliskirenem, u pacjentów z cukrzycą lub z zaburzeniami czynności nerek (GFR < 60 mL/min/1,73 m2) (patrz punkty 4.4 i 4.5). 4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania Hiperkaliemia Nie jest zalecane jednoczesne stosowanie preparatów potasu, leków moczopędnych oszczędzających potas, zamienników soli kuchennej zawierających potas lub innych leków, które mogą powodować zwiększenie stężenia potasu (heparyna itp.). Należy przeprowadzać stosowne kontrole stężenia potasu w surowicy. Zaburzenia czynności nerek Ponieważ jak dotąd brak doświadczeń odnośnie bezpieczeństwa stosowania u pacjentów z klirensem kreatyniny <10 ml/min i pacjentów dializowanych, dlatego należy zachować ostrożność stosując walsartan w tej grupie. Nie ma konieczności dostosowania dawki u dorosłych pacjentów z klirensem kreatyniny >10 ml/min (patrz punkty 4.2 i 5.2). Jednoczesne stosowanie antagonistów receptora angiotensyny – w tym walsartanu – lub inhibitorów konwertazy angiotensyny z aliskirenem jest przeciwwskazane u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (GFR < 60 mL/min/1,73 m2) (patrz punkty 4.3 i 4.5). Zaburzenia czynności wątroby Walsartan należy stosować ostrożnie u pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby przebiegającymi bez cholestazy (patrz punkty 4.2 i 5.2). Pacjenci z niedoborem sodu i (lub) odwodnieni W rzadkich przypadkach po rozpoczęciu leczenia walsartanem u pacjentów ze znacznym niedoborem sodu i (lub) odwodnionych, np. z powodu przyjmowania dużych dawek leków moczopędnych, może wystąpić objawowe niedociśnienie tętnicze. Przed rozpoczęciem leczenia walsartanem należy wyrównać niedobór sodu i (lub) objętość krwi krążącej, np. zmniejszając dawkę leku moczopędnego. Zwężenie tętnicy nerkowej W przypadku pacjentów z obustronnym zwężeniem tętnicy nerkowej lub zwężeniem tętnicy jedynej czynnej nerki, bezpieczeństwo stosowania walsartanu nie zostało ustalone. Krótkotrwałe podawanie walsartanu dwunastu pacjentom z wtórnym nadciśnieniem tętniczym spowodowanym jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej, nie wywołało istotnych zmian hemodynamicznych w nerkach ani nie wpłynęło na stężenie kreatyniny w surowicy lub azotu mocznikowego (BUN) we krwi. Jednakże, w związku z tym, że inne leki działające na układ renina- angiotensyna mogą powodować zwiększenie stężenia mocznika we krwi i kreatyniny w surowicy u pacjentów z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej, zaleca się, u takich pacjentów stosujących walsartan, kontrolowanie funkcji nerek. Przeszczep nerki Dotychczas brak doświadczenia odnośnie bezpieczeństwa stosowania walsartanu u pacjentów, u których w ostatnim czasie dokonano przeszczepu nerki. Hiperaldosteronizm pierwotny Walsartanu nie należy stosować u pacjentów z pierwotnym hiperaldosteronizmem ze względu na wpływ choroby zasadniczej na układ renina-angiotensyna-aldosteron u tych pacjentów. Zwężenie zastawki aorty i zastawki dwudzielnej, kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu z lewej komory Jak w przypadku wszystkich innych leków rozszerzających naczynia krwionośne, wskazana jest szczególna ostrożność u pacjentów, u których występuje zwężenie zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej lub też kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu z lewej komory (ang. HOCM). Ciąża Rozpoczęcie leczenie antagonistami receptora angiotensynowego II (AIIRAs) nie powinno mieć miejsca podczas ciąży. Jeżeli kontynuacja terapii przy użyciu AIIRAs jest uważana za nieodzowną, u pacjentek planujących ciążę należy zmienić leczenie na alternatywną terapię przeciwnadciśnieniową, której bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży jest znane. Po rozpoznaniu ciąży u pacjentki, leczenie za pomocą AIIRAs należy niezwłocznie przerwać i, jeżeli to konieczne, należy zastosować inne leki hipotensyjne (patrz punkty 4.3 i 4.6). Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego Jednoczesne stosowanie kaptoprylu z walsartanem nie wykazało żadnej dodatkowej korzyści klinicznej, natomiast zwiększyło się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w porównaniu do monoterapii jednym z tych leków (patrz punkt 4.2 i 5.1). Z tego względu jednoczesne stosowanie walsartanu i inhibitora ACE nie jest zalecane. Należy zachować ostrożność na początku leczenia u pacjentów po zawale mięśnia sercowego. Ocena stanu pacjenta po przebytym zawale mięśnia sercowego powinna zawsze zawierać ocenę czynności nerek (patrz punkt 4.2). Stosowanie walsartanu u pacjentów po zawale mięśnia sercowego zwykle powoduje obniżenie ciśnienia krwi, ale zaprzestanie leczenia ze względu na utrzymujące się objawowe niedociśnienie tętnicze nie jest zwykle konieczne, pod warunkiem przestrzegania zaleceń dotyczących dawkowania (patrz punkt 4.2). Niewydolność serca U pacjentów z niewydolnością serca, leczenie oparte na połączeniu trzech grup leków - inhibitora ACE, leku blokującego receptory beta oraz walsartanu nie wykazało klinicznie znaczących korzyści (patrz punkt 5.1). Takie połączenie leków wyraźnie zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i z tego powodu nie jest zalecane. Należy zachować ostrożność na początku leczenia u pacjentów z niewydolnością serca. Ocena stanu pacjenta z niewydolnością serca powinna zawsze zawierać ocenę czynności nerek (patrz punkt 4.2). Stosowanie walsartanu u pacjentów z niewydolnością serca powoduje zwykle obniżenie ciśnienia krwi, ale zaprzestanie leczenia ze względu na utrzymujące się objawowe niedociśnienie tętnicze nie jest zwykle konieczne, pod warunkiem przestrzegania zaleceń dotyczących dawkowania (patrz punkt 4.2). U pacjentów, u których czynność nerek może zależeć od stopnia pobudzenia układu renina- angiotensyna (np. u pacjentów z ciężką zastoinową niewydolnością serca), leczenie inhibitorami ACE związane było z oligurią i (lub) postępującą azotemią oraz, w rzadkich przypadkach, z ostrą niewydolnością nerek i (lub) śmiercią. Ponieważ walsartan jest antagonistą receptora angiotensyny II, nie można wykluczyć, że stosowanie walsartanu może powodować zaburzenia czynności nerek. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie U pacjentów leczonych walsartanem zgłaszano przypadki obrzęku naczynioruchowego, w tym obrzęku krtani i głośni powodujących niedrożność dróg oddechowych i (lub) obrzęk twarzy, warg, gardła i (lub) języka. U niektórych spośród tych pacjentów obrzęk naczynioruchowy występował wcześniej po zastosowaniu innych produktów leczniczych, w tym inhibitorów konwertazy angiotensyny (inhibitorów ACE). U pacjentów, u których wystąpi obrzęk naczynioruchowy, należy natychmiast przerwać stosowanie produktu Valsartan 123ratio i nie podawać go ponownie. Podwójna blokada układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAAS) Niedociśnienie, omdlenia, udar, hiperkaliemia oraz zmiany czynności nerek (w tym ostrą niewydolność nerek) odnotowano u podatnych pacjentów, zwłaszcza podczas łączenia produktów, które mają wpływ na ten układ. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego podawania antagonistów receptora angiotensyny, w tym walsartanu, z innymi lekami blokującymi układ renina-angiotensyna, takimi jak inhibitory konwertazy angiotensyny lub aliskiren (patrz punkty ˝ Przeciwwskazania ˝ i "Interakcje z innymi lekami i inne rodzaje interakcji"). Jednoczesne stosowanie antagonistów receptora angiotensyny (ARBs) - w tym walsartanu - lub inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEIs) z aliskirenem u pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniami czynności nerek (GFR < 60 mL/min/1,73 m2) jest przeciwwskazane (patrz punkty „Przeciwwskazania˝ i „Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji"). Dzieci i młodzież Zaburzenia czynności nerek Nie badano stosowania walsartanu u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny <30 ml/min oraz tych, u których stosowana jest dializoterapia, dlatego w tej grupie pacjentów nie zaleca się stosowania walsartanu. Nie ma konieczności dostosowania dawki u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny >30 ml/min (patrz punkty 4.2 i 5.2). Należy ściśle kontrolować czynność nerek oraz stężenie potasu w surowicy podczas leczenia walsartanem. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy walsartan jest stosowany podczas występowania innych zaburzeń (gorączka, odwodnienie), które mogą wpływać na czynności nerek. Jednoczesne stosowanie antagonistów receptora angiotensyny (ARBs) – w tym walsartanu – lub inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEIs) z aliskirenem jest przeciwwskazane u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek (GFR < 60 mL/min/1,73 m2) (patrz punkty 4.3 i 5.2). Zaburzenia czynności wątroby Podobnie jak u dorosłych pacjentów, walsartan jest przeciwwskazany do stosowania u dzieci i młodzieży z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, żółciową marskością wątroby oraz u pacjentów z cholestazą (patrz punkty 4.3 i 5.2). Doświadczenie kliniczne dotyczące podawania walsartanu dzieciom i młodzieży łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby jest ograniczone. U tych pacjentów dawka walsartanu nie może być większa niż 80 mg. 4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji Podwójna blokada układu renina-angiotensyna (RAS) z ARBs, ACEIs lub aliskirenem: Jednoczesne stosowanie antagonistów receptora angiotensyny (ARBs) - w tym walsartanu - lub inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEIs) z aliskirenem u pacjentów z cukrzycą lub z niewydolnością nerek (GFR < 60 ml/min/1,73 m2) jest przeciwwskazane (patrz punkty 4.3 i 4.4). Nie jest zalecane równoczesne stosowanie Lit Donoszono o przemijającym zwiększeniu stężenia litu w surowicy i nasileniu jego toksyczności podczas jednoczesnego stosowania inhibitorów ACE. W związku z brakiem doświadczenia w zakresie jednoczesnego stosowania walsartanu i litu, nie zaleca się takiego połączenia leków. Jeżeli równoczesne stosowanie obu leków jest konieczne, zaleca się dokładne kontrolowanie stężenia litu we krwi. Leki moczopędne oszczędzające potas, preparaty potasu, zamienniki soli kuchennej zawierające potas, inne substancje, które mogą powodować zwiększenie stężenia potasu Jeżeli równoczesne stosowanie walsartanu z produktem leczniczym wpływającym na stężenie potasu jest konieczne, zaleca się kontrolowanie stężenia potasu w surowicy. Zaleca się ostrożność podczas równoczesnego stosowania Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), w tym selektywne inhibitory COX-2, kwas acetylosalicylowy w dawce >3 g/dobę, oraz nieselektywne NLPZ Jednoczesne podawanie leków z grupy antagonistów receptora angiotensyny II i niesteroidowych leków przeciwzapalnych może prowadzić do osłabienia działania przeciwnadciśnieniowego. Ponadto, jednoczesne stosowanie leków z grupy antagonistów receptora angiotensyny II i niesteroidowych leków przeciwzapalnych może zwiększać ryzyko zaburzeń czynności nerek oraz powodować zwiększenie stężenia potasu w surowicy. W związku z tym zaleca się kontrolowanie czynności nerek w początkowej fazie leczenia oraz zadbanie o odpowiednie nawodnienie pacjenta. Inne W badaniach interakcji walsartanu nie stwierdzono istotnych klinicznie interakcji walsartanu z żadną z następujących substancji: cymetydyna, warfaryna, furosemid, digoksyna, atenolol, indometacyna, hydrochlorotiazyd, amlodypina, glibenklamid. Dzieci i młodzież W nadciśnieniu tętniczym u dzieci i młodzieży, u których często współistnieją zaburzenia czynności nerek, zaleca się ostrożność podczas jednoczesnego stosowania walsartanu i innych substancji hamujących układ renina-angiotensyna-aldosteron, mogących zwiększać stężenie potasu w surowicy. Należy ściśle kontrolować czynności nerek oraz stężenie potasu w surowicy. 4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację Ciąża Stosowanie antagonistów receptora angiotensyny II (AIIRAs) nie jest zalecane podczas pierwszego trymestru ciąży (patrz punkt 4.4). Stosowanie AIIRAs jest przeciwwskazane podczas drugiego oraz trzeciego trymestru ciąży (patrz punkty 4.3 i 4.4). Dane epidemiologiczne dotyczące ryzyka teratogenności po ekspozycji na inhibitory ACE podczas pierwszego trymestru ciąży nie są miarodajne, jednakże nie można wykluczyć niewielkiego wzrostu ryzyka po podaniu inhibitorów ACE. Z uwagi na fakt, że nie są dostępne kontrolowane epidemiologiczne dane dotyczące ryzyka związanego ze stosowaniem AIIRAs, podobne ryzyko może występować także dla tej grupy produktów leczniczych. Jeżeli kontynuacja terapii przy użyciu AIIRAs nie jest uważana za konieczną, u pacjentek planujących ciążę powinno zastosować się alternatywną terapię przeciwnadciśnieniową, której bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży jest znane. Po rozpoznaniu ciąży u pacjentki, leczenie za pomocą AIIRAs należy niezwłocznie przerwać i, jeżeli to konieczne, należy zastosować inne leki hipotensyjne. Wiadomo, że stosowanie AIIRAs podczas drugiego i trzeciego trymestru ciąży indukuje fetotoksyczność u ludzi (zaburzona czynność nerek, małowodzie, zaburzenie kostnienia czaszki) oraz toksyczność u noworodków (niewydolność nerek, niedociśnienie tętnicze, hiperkaliemia) (patrz także punkt 5.3). Jeżeli podczas drugiego i trzeciego trymestru ciąży wystąpiło narażenie na leki z grupy antagonistów receptora angiotensyny II, zalecane jest badanie ultrasonograficzne czaszki oraz funkcji nerek. Noworodki, których matki przyjmowały leki z grupy antagonistów receptora angiotensyny II, powinny pozostać po ścisłą obserwacją, w związku z możliwością wystąpienia niedociśnienia (patrz punkty 4.3 i 4.4). Karmienie piersią Stosowanie walsartanu nie jest zalecane w związku z brakiem danych dotyczących stosowania walsartanu w okresie karmienia piersią. W okresie karmienia piersią należy stosować leki o lepiej poznanym profilu bezpieczeństwa, zwłaszcza w czasie karmienia noworodka lub wcześniaka. Płodność Walsartan nie wpływał niekorzystnie na sprawność reprodukcyjną samców i samic szczura po podaniu doustnym dawek do 200 mg/kg mc./dobę. Dawka ta stanowi 6-krotność maksymalnej dawki zalecanej do stosowania u ludzi, podanej w mg/m2 pc. (obliczenia zakładają podanie dawki 320 mg/dobę pacjentowi o masie ciała 60 kg). 4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn Brak badań dotyczących wpływu walsartanu na zdolność prowadzenia pojazdów. Podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn należy wziąć pod uwagę, że czasami mogą wystąpić zawroty głowy i uczucie zmęczenia. 4.8 Działania niepożądane W kontrolowanych badaniach klinicznych z udziałem dorosłych pacjentów z nadciśnieniem tętniczym ogólna częstość występowania zdarzeń niepożądanych była porównywalna z częstością występującą w grupie otrzymującej placebo i jest zgodna z farmakologią walsartanu. Częstość występowania zdarzeń niepożądanych nie była związana z dawką lub czasem trwania leczenia, jak również nie wykazano związku z płcią, wiekiem lub rasą pacjentów. Działania niepożądane, zgłaszane w trakcie badań klinicznych, po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu oraz otrzymane z doniesień laboratoryjnych, są wymienione poniżej zgodnie z klasyfikacją układów i narządów. Działania niepożądane są uszeregowane zgonie z częstością występowania, w pierwszej kolejności te najczęściej występujące, zgodnie z poniższym schematem: Bardzo często (≥1/10) Często (≥1/100 do <1/10) Niezbyt często (≥1/1000 do <1/100) Rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) Bardzo rzadko (<1/10 000) Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych) W każdej grupie częstości działania niepożądane są uszeregowane zgodnie ze zmniejszającą się ciężkością. Dla żadnych działań niepożądanych odnotowanych po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu oraz z doniesień laboratoryjnych, nie jest możliwe ustalenie częstości ich występowania, z tego powodu są one określone z częstością „nieznaną”. Nadciśnienie Zaburzenia krwi i układu chłonnego Częstość nieznana: zmniejszenie stężenia hemoglobiny, obniżenie hematokrytu, neutropenia, trombocytopenia Zaburzenia układu immunologicznego Częstość nieznana: nadwrażliwość, włączając chorobę posurowiczą Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Częstość nieznana: zwiększenie stężenia potasu w surowicy krwi, hiponatremia Zaburzenia ucha i błędnika Niezbyt często: zawroty głowy pochodzenia błędnikowego Zaburzenia naczyniowe Częstość nieznana: zapalenie naczyń Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia Niezbyt często: kaszel Zaburzenia żołądka i jelit Niezbyt często: ból brzucha Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych Częstość nieznana: wzrost wartości wskaźników funkcji wątroby, w tym zwiększenie stężenia bilirubiny w surowicy Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej Częstość nieznana: obrzęk naczynioruchowy, wysypka, świąd Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej Częstość nieznana: ból mięśni Zaburzenia nerek i dróg moczowych Częstość nieznana: niewydolność i zaburzenia czynności nerek, zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Niezbyt często: zmęczenie Dzieci i młodzież Nadciśnienie tętnicze Działanie przeciwnadciśnieniowe walsartanu oceniano w dwóch randomizowanych, podwójnie zaślepionych badaniach klinicznych z udziałem 561 pacjentów pediatrycznych w wieku od 6 do 18 lat. Za wyjątkiem pojedynczych zaburzeń żołądka i jelit (takich jak bóle brzucha, nudności, wymioty) oraz zawrotów głowy, nie stwierdzono istotnych różnic w odniesieniu do rodzaju, częstości i nasilenia działań niepożądanych pomiędzy profilem bezpieczeństwa w populacji pacjentów pediatrycznych w wieku od 6 do 18 lat, a wcześniej zgłaszanym profilem bezpieczeństwa u pacjentów dorosłych. Ocena funkcji neuropoznawczych oraz rozwoju pacjentów pediatrycznych w wieku od 6 do 16 lat wykazała, że trwające do jednego roku leczenie walsartanem nie miało całościowego, istotnego klinicznie, niekorzystnego wpływu na te funkcje. W podwójnie zaślepionym, randomizowanym badaniu z udziałem 90 dzieci w wieku 1-6 lat, kontynuowanym jako 12-miesięczne przedłużone badanie otwarte odnotowano dwa zgony i pojedyncze przypadki znacznego zwiększenia aktywności transaminaz wątrobowych. Zdarzenia te wystąpiły w populacji pacjentów z istotnymi współistniejącymi chorobami. Związek przyczynowy z leczeniem walsartanem nie został ustalony. W drugim badaniu, do którego włączono 75 dzieci w wieku 1-6 lat nie odnotowano żadnych przypadków znacznego zwiększenia aktywności transaminaz wątrobowych ani zgonów związanych z leczeniem walsartanem. U dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat ze współistniejącą przewlekłą chorobą nerek częściej obserwowano hiperkaliemię. Profil bezpieczeństwa obserwowany w kontrolowanych badaniach klinicznych u pacjentów po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego i (lub) z niewydolnością serca różni się od ogólnego profilu bezpieczeństwa zanotowanego u pacjentów z nadciśnieniem. Może to wynikać z różnic w ilości chorób współistniejących pomiędzy tymi grupami pacjentów. Działania niepożądane, które wystąpiły u pacjentów po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego i (lub) z niewydolnością serca zostały wymienione poniżej: Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego i (lub) niewydolność serca (badane wyłącznie u dorosłych pacjentów) Zaburzenia krwi i układu chłonnego Częstość nieznana: trombocytopenia Zaburzenia układu immunologicznego Częstość nieznana: nadwrażliwość, włączając chorobę posurowiczą Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Niezbyt często: hiperkaliemia Częstość nieznana: zwiększenie stężenia potasu w surowicy krwi, hiponatremia Zaburzenia układu nerwowego Często: zawroty głowy, zawroty głowy związane z pozycją ciała Niezbyt często: utrata przytomności, ból głowy Zaburzenia ucha i błędnika Niezbyt często: zawroty głowy pochodzenia błędnikowego Zaburzenia serca Niezbyt często: niewydolność serca Zaburzenia naczyniowe Często: niedociśnienie, niedociśnienie ortostatyczne Częstość nieznana: zapalenie naczyń Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia Niezbyt często: kaszel Zaburzenia żołądka i jelit Niezbyt często: nudności, biegunka Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych Częstość nieznana: wzrost wartości wskaźników funkcji wątroby Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej Niezbyt często: obrzęk naczynioruchowy Częstość nieznana: wysypka, świąd Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej Częstość nieznana: ból mięśni Zaburzenia nerek i dróg moczowych Często: niewydolność i zaburzenia czynności nerek Niezbyt często: ostra niewydolność nerek, zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy Częstość nieznana: zwiększenie azotu mocznikowego we krwi Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Niezbyt często: astenia, zmęczenie Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych {aktualny adres, nr telefonu i faksu ww. Departamentu} e-mail: adr@urpl.gov.pl. 4.9 Przedawkowanie Objawy Przedawkowanie walsartanu może prowadzić do znacznego niedociśnienia tętniczego powodującego zaburzenia świadomości, upadków wywołanych przez zawroty głowy i (lub) wstrząsu. Postępowanie po przedawkowaniu Postępowanie po przedawkowaniu zależy od czasu przyjęcia, rodzaju oraz ciężkości objawów; najważniejsze jest ustabilizowanie krążenia. W przypadku wystąpienia niedociśnienia tętniczego, pacjenta należy ułożyć w pozycji na plecach oraz uzupełnić objętość krwi krążącej. Jest mało prawdopodobne, aby można było usunąć walsartan z organizmu podczas hemodializy. 5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE 5.1 Właściwości farmakodynamiczne Grupa farmakoterapeutyczna: antagoniści receptora angiotensyny II, produkty proste. Kod ATC: C09CA03 Walsartan jest aktywnym po podaniu doustnym, silnym i specyficznym antagonistą receptora angiotensyny II (Ang II). Działa selektywnie na podtyp receptora AT1, na który działa angiotensyna II. Zwiększone stężenie angiotensyny II w osoczu po zablokowaniu receptora AT1 przez walsartan może stymulować niezablokowany receptor AT2, który działa antagonistycznie w stosunku do receptora AT1. Walsartan nie wykazuje nawet częściowej aktywności agonistycznej w stosunku do receptora AT1 i ma dużo większe (około 20 000 razy) powinowactwo do receptora AT1 niż do receptora AT2. Nie są znane przypadki, aby walsartan wiązał się lub blokował inne receptory hormonalne lub kanały jonowe odgrywające ważną rolę w regulacji czynności układu sercowo-naczyniowego. Walsartan nie hamuje aktywności konwertazy angiotensynowej (ACE, znanej również jako kininaza II), która przekształca Ang I w Ang II i powoduje rozpad bradykininy. W związku z brakiem działania na ACE oraz brakiem wzrostu bradykininy i substancji P, jest mało prawdopodobne, aby działanie antagonistów receptora angiotensyny II powodowało kaszel. W badaniach klinicznych, w których walsartan był porównywany z inhibitorem ACE, częstość występowania suchego kaszlu była znamiennie mniejsza (P<0,05) u pacjentów leczonych walsartanem, niż u pacjentów, którzy otrzymywali inhibitor ACE (odpowiednio 2,6% i 7,9%). W badaniu klinicznym pacjentów z suchym kaszlem w wywiadzie w trakcie leczenia inhibitorami ACE 19,5% osób otrzymujących walsartan, 19,0% przyjmujących tiazydowe leki moczopędne i 68,5% pacjentów leczonych inhibitorami ACE skarżyło się na występowanie kaszlu (P<0,05). Nadciśnienie tętnicze Podanie walsartanu pacjentom z nadciśnieniem tętniczym powoduje zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi bez wpływu na częstość tętna. U większości pacjentów po podaniu pojedynczej dawki doustnej, początek działania przeciwnadciśnieniowego występuje w ciągu 2 godzin, a maksymalne zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi jest osiągane w ciągu 4-6 godzin. Działanie przeciwnadciśnieniowe utrzymuje się przez 24 godziny. Podczas wielokrotnego podawania istotne działanie przeciwnadciśnieniowe występuje w ciągu 2 tygodni, a maksymalny efekt jest zazwyczaj osiągany w ciągu 4 tygodni i utrzymuje się w czasie długotrwałego leczenia. Leczenie skojarzone z hydrochlorotiazydem znacząco zwiększa działanie przeciwnadciśnieniowe walsartanu. Nagłe odstawienie walsartanu nie jest związane z ponownym wzrostem ciśnienia krwi lub innymi klinicznymi działaniami niepożądanymi. U pacjentów z nadciśnieniem, u których występuje również cukrzyca typu II oraz mikroalbuminuria, wykazano, iż walsartan zmniejsza wydalanie albumin z moczem. W czasie badania MARVAL (ang. Micro Albuminuria Reduction with Valsartan) oceniono stopień zmniejszenia wydalania albumin z moczem (ang. UAE - Urinary Albumin Excretion) podczas leczenia walsartanem (80-160 mg/dobę) w porównaniu z amlodypiną (5-10 mg/dobę), u 332 pacjentów z cukrzycą typu II (średni wiek: 58 lat; 265 mężczyzn) z mikroalbuminurią (walsartan: 58 μg/min; amlodypina: 55,4 μg/min), z normalnym lub zwiększonym ciśnieniem tętniczym i z zachowaną funkcją nerek (stężenie kreatyniny we krwi <120 μmol/l). Po 24 tygodniach, UAE zmniejszyło się (p<0,001) o 42% (–24.2 μg/min; 95% CI: –40,4 do –19,1) w grupie leczonej walsartanem oraz o około 3% (–1,7 μg/min; 95% CI: –5,6 do 14,9) w grupie leczonej amlodypiną, pomimo podobnego zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi w obu grupach. W badaniu DROP (ang. Diovan Reduction of Proteinuria) u 391 pacjentów z nadciśnieniem (ciśnienie krwi =150/88 mmHg) oraz cukrzycą typu II, albuminurią (średnio =102 μg/min; 20-700 μg/min) oraz z zachowaną funkcją nerek (średnie stężenie kreatyniny w surowicy =80 μmol/l), analizowano wpływ walsartanu na zmniejszenie UAE. Pacjenci byli randomizowani do jednej z trzech dawek walsartanu (160, 320 oraz 640 mg/dobę) i leczeni byli przez 30 tygodni. Celem badania było ustalenie optymalnej dawki walsartanu, która zmniejszałaby UAE u pacjentów z nadciśnieniem oraz cukrzycą typu II. Po 30. tygodniu procentowa zmiana wskaźnika UAE była znacząco niższa - o 36% od wartości wyjściowej dla walsartanu 160 mg (95%CI: 22 do 47%), oraz o 44% dla walsartanu 320 mg (95%CI: 31 do 54%). Dowodzi to, iż dawki 160-320 mg walsartanu wykazują klinicznie istotny wpływ na zmniejszenie UAE u pacjentów z nadciśnieniem oraz cukrzycą typu II. Stan po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego Badanie VALIANT (ang. VALsartan In Acute myocardial iNfarcTion) było randomizowanym, kontrolowanym, międzynarodowym badaniem z zastosowaniem podwójnie ślepej próby, przeprowadzonym z udziałem 14 703 pacjentów z ostrym zawałem mięśnia sercowego i z objawami przedmiotowymi, podmiotowymi lub potwierdzeniem radiologicznym zastoinowej niewydolności serca i (lub) potwierdzeniem dysfunkcji skurczowej lewej komory (definiowanej jako frakcja wyrzutowa ≤40% w wentrykulografii radioizotopowej lub ≤35% w echokardiografii lub angiografii kontrastowej). Pacjenci w czasie od 12 godzin do 10 dni po wystąpieniu objawów zawału mięśnia sercowego byli przypisywani losowo do jednej z trzech grup terapeutycznych: walsartanu, kaptoprylu lub walsartanu w połączeniu z kaptoprylem. Średni czas leczenia wynosił dwa lata. Pierwszorzędowym punktem końcowym była śmiertelność całkowita. Walsartan był równie skuteczny jak kaptopryl w zmniejszaniu śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny po zawale mięśnia sercowego. Procent zgonów z jakiejkolwiek przyczyny był podobny we wszystkich grupach (walsartan: 19,9%, kaptopryl 19,5% i walsartan + kaptopryl: 19,3%). Dodanie walsartanu do kaptoprylu nie spowodowało żadnych dodatkowych korzyści w porównaniu do podawania samego kaptoprylu. Nie stwierdzono żadnych różnic pomiędzy walsartanem a kaptoprylem, jeżeli chodzi o zgon z jakiejkolwiek przyczyny - niezależnie od wieku, płci, rasy, leczenia podstawowego czy choroby podstawowej. Walsartan był również skuteczny w zwiększeniu czasu przeżycia i zmniejszeniu śmiertelności z powodu zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, przedłużeniu czasu do ponownej hospitalizacji z powodu niewydolności serca, powtórnego zawału mięśnia sercowego, przywróconej akcji serca po jej zatrzymaniu i udaru nie zakończonego śmiercią (drugorzędowy punkt końcowy). Profil bezpieczeństwa stosowania walsartanu był zgodny z obrazem klinicznym pacjentów leczonych po przebytym zawale mięśnia sercowego. W odniesieniu do funkcji nerek, podwojone stężenie kreatyniny w surowicy obserwowano u 4,2% z grupy pacjentów przyjmujących walsartan, u 4,8% z grupy pacjentów przyjmujących walsartan+ kaptopryl oraz u 3,4% z grupy pacjentów przyjmujących kaptopryl. Przerwanie leczenia z powodu różnych typów zaburzeń czynności nerek miało miejsce u 1,1% z grupy pacjentów przyjmujących walsartan, u 1,3% z grupy pacjentów przyjmujących walsartan + kaptopryl, oraz u 0,8% z grupy pacjentów przyjmujących kaptopryl. Ocena funkcji nerek powinna zostać uwzględniona w ocenie pacjentów po przebytym zawale mięśnia sercowego. Nie stwierdzono różnic w śmiertelności całkowitej, śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz chorobowości, wówczas gdy leki blokujące receptory β-adrenergiczne były podawane w połączeniu z walsartanem i kaptoprylem, jedynie z walsartanem lub jedynie z kaptoprylem. Niezależnie od zastosowanego produktu leczniczego, obserwowano zmniejszenie śmiertelności u pacjentów otrzymujących beta-bloker, co potwierdza znane korzyści stosowania beta-blokerów w tej populacji pacjentów. Niewydolność serca Badanie Val-HeFT było randomizowanym, kontrolowanym, międzynarodowym badaniem klinicznym badającym chorobowość oraz śmiertelność po zastosowaniu walsartanu w porównaniu z placebo, przeprowadzonym z udziałem 5 010 pacjentów z niewydolnością serca klasy II (62%), klasy III (36%) oraz klasy IV (2%) wg NYHA, przyjmujących standardową terapię, z frakcją wyrzutową lewej komory <40% oraz wskaźnikiem wymiaru rozkurczowego lewej komory (LVIDD) >2,9 cm/m2. Leczenie podstawowe składało się z: inhibitorów ACE (93%), leków moczopędnych (86%), digoksyny (67%) oraz leków blokujących receptory β-adrenergiczne (36%). Średni okres obserwacji wyniósł prawie 2 lata. Średnia dawka dobowa walsartanu w badaniu Val-HeFT wynosiła 254 mg. Badanie miało dwa pierwszorzędowe punkty końcowe: całkowita śmiertelność (czas przeżycia) oraz złożony: śmiertelność i chorobowość związaną z niewydolnością serca (czas do pierwszego incydentu chorobowego), zdefiniowana jako zgon, hospitalizacja z powodu niewydolności serca lub dożylne podawanie leków o działaniu inotropowym lub rozszerzających naczynia krwionośne, co najmniej 4 godziny, bez hospitalizacji. Śmiertelność z jakiejkolwiek przyczyny była podobna (p=NS) w grupie walsartanu (19,7%) i grupie placebo (19,4%). Podstawowa korzyść to zmniejszenie o 27% (95% CI: 17 do 37%) ryzyka w czasie do pierwszej hospitalizacji z powodu niewydolności serca (13,9% vs. 18,5%). Wyniki wskazujące wyższość placebo (śmiertelność złożona oraz chorobowość wynosiła 21,9% w grupie placebo w porównaniu z 25,4% w grupie walsartanu) obserwowano u tych pacjentów, u których zastosowano leczenie skojarzone trzema lekami: inhibitor ACE, lek blokujący receptor β-adrenergiczny oraz walsartan. W podgrupie pacjentów przyjmujących inhibitory ACE (n=366), korzyści w odniesieniu do zachorowalności były większe. W tej podgrupie śmiertelność z jakiejkolwiek przyczyny była znacząco zmniejszona o 33% w grupie walsartanu w porównaniu z grupą placebo (95% CI: –6% do 58%) (17,3% walsartan vs. 27,1% placebo) a złożony punkt końcowy: śmiertelność i chorobowość związana z niewydolnością serca były znacząco zmniejszone o 44% (24,9% walsartan vs. 42,5% placebo). U pacjentów otrzymujących inhibitory ACE bez leku blokującego receptory β-adrenergiczne, śmiertelność z jakiejkolwiek przyczyny była podobna (p=NS) w grupie walsartanu (21,8%) oraz grupie placebo (22,5%). Złożony punkt końcowy: śmiertelność i chorobowość związana z niewydolnością serca były znacząco zmniejszone o 18,3% (95% CI: 8% do 28%) w grupie walsartanu w porównaniu z grupą placebo (31,0% vs. 36,3%). W całej populacji biorącej udział w badaniu Val-HeFT, u pacjentów przyjmujących walsartan stwierdzono znaczącą poprawę wg kryteriów NYHA oraz objawów niewydolności serca, obejmujących duszność, zmęczenie, obrzęk oraz rzężenia, w porównaniu do pacjentów przyjmujących placebo. U pacjentów otrzymujących walsartan, jakość życia mierzona jako zmiana wyniku wyjściowego i końcowego w skali Minnesota Living with Heart Failure Quality of Life była lepsza niż w grupie otrzymującej placebo. Frakcja wyrzutowa w trakcie obserwacji u pacjentów otrzymujących walsartan zwiększyła się znacząco, a wskaźnik wymiaru końcoworozkurczowego lewej komory znacząco zmalał w porównaniu z grupą otrzymującą placebo. Dzieci i młodzież Nadciśnienie tętnicze Działanie przeciwnadciśnieniowe walsartanu oceniano w czterech randomizowanych, podwójnie zaślepionych badaniach klinicznych z udziałem 561 pacjentów pediatrycznych w wieku od 6 do 18 lat oraz u 165 dzieci w wieku od 1 do 6 lat. Do najczęstszych chorób współistniejących o potencjalnym wpływie na występowanie nadciśnienia tętniczego u uczestników badania należały zaburzenia czynności nerek i układu moczowego oraz otyłość. Doświadczenie kliniczne u dzieci w wieku od 6 lat W badaniu klinicznym z udziałem 261 pacjentów pediatrycznych z nadciśnieniem tętniczym, w wieku od 6 do 16 lat, pacjenci o masie ciała <35 kg otrzymywali tabletki walsartanu w dawce 10, 40 lub 80 mg na dobę (dawki małe, średnie i duże), a pacjenci o masie ciała ≥35 kg otrzymywali tabletki walsartanu w dawce 20, 80 lub 160 mg na dobę (dawki małe, średnie i duże). Pod koniec 2- tygodniowego okresu leczenia walsartan spowodował zmniejszenie zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia tętniczego sposób zależny od dawki. Podsumowując, trzy wielkości dawek walsartanu (małe, średnie i duże) spowodowały istotne zmniejszenie skurczowego ciśnienia tętniczego względem wartości wyjściowych, odpowiednio o 8, 10 i 12 mmHg. Pacjentów ponownie randomizowano do grupy kontynuującej leczenie tą samą dawką walsartanu lub do grupy placebo. U pacjentów kontynuujących leczenie średnimi lub dużymi dawkami walsartanu, najniższe wartości skurczowego ciśnienia tętniczego były o 4- i 7- mmHg mniejsze od wartości uzyskanych w grupie placebo. U pacjentów leczonych małymi dawkami walsartanu najniższe skurczowe ciśnienie tętnicze było podobne do obserwowanego w grupie placebo. Podsumowując, walsartan konsekwentnie wywierał zależne od dawki działanie przeciwnadciśnieniowe we wszystkich podgrupach zróżnicowanych demograficznie. W innym badaniu klinicznym z udziałem 300 pacjentów pediatrycznych z nadciśnieniem tętniczym, w wieku od 6 do 18 lat, osoby spełniające kryteria włączenia randomizowano do grupy otrzymującej tabletki walsartanu lub enalaprylu przez 12 tygodni. Dzieci o masie ciała pomiędzy ≥18 kg a <35 kg otrzymywały 80 mg walsartanu lub 10 mg enalaprylu; dzieci o masie ciała od ≥35 kg do <80 kg otrzymywały 160 mg walsartanu lub 20 mg enalaprylu, a dzieciom o masie ciała ≥80 kg podawano 320 mg walsartanu lub 40 mg enalaprylu. U pacjentów leczonych walsartanem zmniejszenie skurczowego ciśnienia tętniczego było porównywalne do efektu uzyskanego u pacjentów leczonych enalaprylem (odpowiednio 15 mmHg i 14 mmHg) (wartość p <0,0001 w badaniu równoważności). Podobne wyniki uzyskano dla rozkurczowego ciśnienia tętniczego, ze zmniejszeniem o 9,1 mmHg w grupie walsartanu i 8,5 mmHg w grupie enalaprylu. Doświadczenie kliniczne u dzieci w wieku poniżej 6 lat Pacjenci w wieku od 1 do 6 lat uczestniczyli w dwóch badaniach klinicznych (odpowiednio po 90 I 75 pacjentów). Do badań tych nie włączono dzieci w wieku poniżej 1 roku. W pierwszym badaniu skuteczność walsartanu porównywano z placebo, jednak nie udało się wykazać zależności reakcji na leczenie od dawki. W drugim badaniu, podawanie większych dawek walsartanu było związane z większym obniżeniem ciśnienia tętniczego, jednak zależność reakcji na leczenie od dawki nie osiągnęła znamienności statystycznej, a różnica pomiędzy grupą, w której podawano substancję czynną a grupą przyjmująca placebo nie była istotna (patrz punkt 4.8). Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek przedstawienia wyników badań z walsartanem we wszystkich podgrupach pacjentów pediatrycznych z niewydolnością serca oraz z niewydolnością serca po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego. Patrz punkt 4.2, informacja dotycząca stosowania leku u pacjentów pediatrycznych. 5.2 Właściwości farmakokinetyczne Wchłanianie Po podaniu walsartanu w monoterapii, maksymalne stężenia w osoczu są osiągane w ciągu 2-4 godzin. Średnia całkowita biodostępność wynosi 23%. Pożywienie zmniejsza dostępność (mierzone na podstawie AUC) walsartanu o około 40%, a maksymalne stężenie w osoczu (Cmax) o 50%. Jednak po 8 godzinach od podania walsartanu, stężenia w osoczu u pacjentów przyjmujących jedzenie i bez pożywienia są podobne. To zmniejszenie w AUC nie jest jednak powiązane ze znaczącym klinicznie zmniejszeniem efektu terapeutycznego. Z tego powodu walsartan może być przyjmowany niezależnie od pożywienia. Dystrybucja Objętość dystrybucji w stanie stacjonarnym walsartanu, po podaniu dożylnym wynosi około 17 litrów, co wskazuje, że walsartan nie posiada rozległej dystrybucji do tkanek. Walsartan w dużym stopniu wiąże się z białkami osocza (94-97%), głównie z albuminami osocza. Metabolizm Walsartan nie podlega znaczącej biotransformacji, jedynie około 20% dawki jest odzyskiwana w postaci metabolitów. Pochodna hydroksy została zidentyfikowana w osoczu w małych stężeniach (mniej niż 10% AUC walsartanu). Metabolit ten jest nieaktywny farmakologicznie. Eliminacja Walsartan wykazuje wielowykładniczą kinetykę procesu eliminacji (t1/2 α <1 h i t1/2 β ok. 9 h). Walsartan jest eliminowany przez wątrobę i wydalany z kałem (około 83% dawki) oraz przez nerki i wydalany z moczem (około 13% dawki), głównie w postaci niezmienionej. W następstwie podania dożylnego, klirens walsartanu z osocza wynosi około 2 l/h a klirens nerkowy wynosi 0,62 l/h (około 30% całkowitego klirensu). Okres półtrwania walsartanu wynosi 6 godzin. U pacjentów z niewydolnością serca Średni czas osiągnięcia maksymalnego stężenia oraz okresu półtrwania w fazie eliminacji walsartanu u pacjentów z niewydolnością serca jest podobny do czasu obserwowanego u zdrowych ochotników. Wartości AUC i Cmax walsartanu są proporcjonalne do zwiększanej dawki w klinicznym zakresie dawkowania (40 mg do 160 mg dwa razy na dobę). Średni współczynnik kumulacji wynosi około 1,7. Obserwowany klirens walsartanu po podaniu doustnym wynosi około 4,5 l/h. Wiek nie wpływa na klirens u pacjentów z niewydolnością serca. Specjalne grupy pacjentów Pacjenci w podeszłym wieku U niektórych pacjentów w wieku podeszłym obserwowano nieco zwiększoną ekspozycję ogólnoustrojową na walsartan w porównaniu z osobami młodymi, jednakże nie wykazano, że ma to jakiekolwiek znaczenie kliniczne. Zaburzenia czynności nerek Zgodnie z oczekiwaniami w stosunku do substancji, której klirens nerkowy wynosi tylko 30% całkowitego klirensu osoczowego, ogólnoustrojowa ekspozycja na walsartan nie ma związku z czynnością nerek. Nie ma zatem konieczności modyfikacji dawkowania walsartanu u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek (klirens kreatyniny >10 ml/min). Nie ma danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania walsartanu u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny <10 ml/min) i pacjentów poddawanych dializie. Z tego powodu walsartan powinien być stosowany z zachowaniem ostrożności w tej grupie pacjentów (patrz punkt 4.2 i 4.4). Walsartan niemal w całości wiąże się z białkami osocza i jest mało prawdopodobne, aby mógł być usuwany podczas dializy. Zaburzenia czynności wątroby Około 70% dawki zaabsorbowanej jest eliminowane z żółcią, głównie w postaci niezmienionej. Walsartan nie podlega żadnej istotnej biotransformacji. Zaobserwowano dwukrotnie większą ekspozycję (AUC) na walsartan u pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby w porównaniu ze zdrowymi ochotnikami. Jednakże nie odnotowano żadnej zależności między stężeniem walsartanu w osoczu a stopniem zaburzenia czynności wątroby. Brak danych dotyczących stosowania walsartanu u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby (patrz punkt 4.2, 4.3 i 4.4). Dzieci i młodzież W badaniu z udziałem 26 pacjentów pediatrycznych z nadciśnieniem tętniczym (w wieku od 1 do 16 lat), otrzymujących pojedynczą dawkę zawiesiny walsartanu (średnio 0,9 do 2 mg/kg mc., maksymalna dawka 80 mg), klirens (l/h/kg) walsartanu był porównywalny w całym zakresie wieku od 1 do 16 lat i był podobny do klirensu obserwowanego u dorosłych pacjentów otrzymujących walsartan w tej samej postaci. Zaburzenia czynności nerek Nie badano stosowania walsartanu u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny <30 ml/min oraz tych, u których stosowana jest dializoterapia, dlatego w tej grupie pacjentów nie zaleca się stosowania walsartanu. Nie ma konieczności dostosowania dawki u dzieci i młodzieży z klirensem kreatyniny >30 ml/min. Należy ściśle kontrolować czynność nerek oraz stężenie potasu w surowicy podczas leczenia walsartanem (patrz punkty 4.2 i 4.4). 5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie Dane przedkliniczne uwzględniające wyniki konwencjonalnych badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności, potencjalnego działania karcynogennego i toksycznego wpływu na reprodukcję nie ujawniają występowania szczególnego zagrożenia dla ludzi. U szczurów dawki toksyczne dla matek (600 mg/kg/dobę) w czasie ostatnich dni ciąży oraz w okresie karmienia piersią, prowadziły do mniejszej przeżywalności, mniejszego przyrostu oraz opóźnienia (rozszczep małżowiny usznej oraz otwarcie kanału usznego) w rozwoju u potomstwa (patrz punkt 4.6). Dawki (600 mg/kg/dobę) stosowane u szczurów, są o około 18 razy większe niż maksymalna dawka zalecana u ludzi wyrażona w mg/m2 (w obliczeniach przyjęto dawkę doustną 320 mg/dobę i masę ciała pacjenta 60 kg). W przedklinicznych badaniach bezpieczeństwa stosowania duże dawki walsartanu (od 200 do 600 mg/kg mc.) spowodowały u szczurów zmniejszenie wskaźników krwinek czerwonych (erytrocyty, hemoglobina, hematokryt) i zmiany w hemodynamice nerek (nieznacznie zwiększone stężenie mocznika w osoczu, rozrost kanalików nerkowych i bazofilię u samców). Dawki takie (200 oraz 600 mg/kg/dobę) są o około 6 oraz 18 razy większe niż maksymalna dawka zalecana u ludzi w przeliczeniu na mg/m2 (w obliczeniach przyjęto dawkę doustną 320 mg/dobę i masę ciała pacjenta 60 kg). U małp szerokonosych po zbliżonych dawkach zmiany były podobne, choć cięższe, szczególnie w nerkach, w których rozwinęła się nefropatia, ze zwiększonym stężeniem mocznika i kreatyniny. Przerost komórek aparatu przykłębuszkowego również zaobserwowano u obydwu gatunków. Stwierdzono, że zmiany te spowodowane były farmakologicznym działaniem walsartanu, który powoduje długo utrzymujące się niedociśnienie tętnicze, szczególnie u małp szerokonosych. W przypadku stosowania walsartanu u ludzi w dawkach terapeutycznych przerost komórek aparatu przykłębuszkowego nie ma znaczenia. Dzieci i młodzież Codzienne doustne podawanie walsartanu w dawce 1 mg/kg mc./dobę (stanowiącej około 10-35% maksymalnej zalecanej dawki u pacjentów pediatrycznych wynoszącej 4 mg/kg mc./dobę, obliczonej na podstawie ekspozycji ogólnoustrojowej) nowonarodzonym lub młodym szczurom (od 7 do 70 dnia po urodzeniu) spowodowało trwałe, nieodwracalne uszkodzenie nerek. Wyżej wymienione działania stanowią przewidywane nasilenie działań farmakologicznych inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz antagonistów receptora 1 angiotensyny II; działania te obserwuje się w wyniku leczenia szczurów w pierwszych 13 dniach życia. Okres ten pokrywa się z 36 tygodniem ciąży u ludzi, a niekiedy może wydłużyć się do 44 tygodni od poczęcia. W badaniu z walsartanem na młodych osobnikach szczury otrzymywały dawki maksymalnie do 70 dnia po urodzeniu I nie można wykluczyć wpływu leczenia walsartanem na dojrzewanie nerek (4-6 tygodni po urodzeniu). Czynnościowe dojrzewanie nerek jest procesem zachodzącym w pierwszym roku życia człowieka. Z tego względu nie można wykluczyć, że dane te mają znaczenie kliniczne dla dzieci w wieku <1 roku, podczas gdy dane przedkliniczne nie budzą zastrzeżeń co do bezpieczeństwa stosowania leku u dzieci starszych niż 1 rok. 6. DANE FARMACEUTYCZNE 6.1 Wykaz substancji pomocniczych Zawartość kapsułki Krzemionka koloidalna bezwodna Karboksymetyloskrobia sodowa (Typ A) Krospowidon (Typ A) Celuloza mikrokrystaliczna Skrobia kukurydziana Magnezu stearynian Kapsułka Tytanu dwutlenek (E 171) Żelatyna Żelaza tlenek czarny (E 172) Żelaza tlenek czerwony (E 172) 160 mg: Żelaza tlenek żółty (E 172) Atrament do nadruku na kapsułce Szelak Glikol propylenowy Żelaza tlenek czarny (E 172) 6.2 Niezgodności farmaceutyczne Nie dotyczy. 6.3 Okres ważności 2 lata 6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania Nie przechowywać w temperaturze powyżej 25°C. Przechowywać w oryginalnym opakowaniu w celu ochrony przed wilgocią. 6.5 Rodzaj i zawartość opakowania Przezroczyste blistry PVC/PE/PVdC 200/30/90-Aluminium Wielkości opakowań: 1, 14, 15, 28, 30, 56, 84, 90, 98, 100 i 280 kapsułek Nie wszystkie wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie. 6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego do stosowania Bez specjalnych wymagań. Wszelkie niewykorzystane resztki produktu leczniczego lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami. 7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 123ratio Sp. z o.o. ul. Emilii Plater 53 00-113 Warszawa 8. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU 80 mg: 17421 160 mg: 17422 9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU /DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 16.11.2010 r. 10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO 02.09.2013 r.